Milli Edebiyat- Refik Halit Karay (Hayatı ve Eserleri)

Milli Edebiyat- Refik Halit Karay (Hayatı ve Eserleri)

  • Milli Edebiyat Döneminin en renkli kişiliklerinden biri olan Refik Halit Karay, edebiyatımızda fıkra, öykü ve romanlarıyla önemli bir yere sahiptir.
  • 1909 yılında, Fecriati topluluğuna katılan yazar, sanat an­layışının zaman içinde değişmesiyle Milli Edebiyat Dönemi özel­likleri gösteren eserler kaleme almıştır.
  • Bu dönemin bir diğer önemli yazarı olan Yakup Kadri Karaosmanoğlu ile de Fecr-i Âti topluluğunda tanışan sanatçının sade üslubu ve konuşma Türkçesiyle yazdığı eserleri, henüz Halit Ziya Uşaklıgil‘in etkisinden kurtulamamış Fecr-i Âti taraftarlarının hoşuna gitmez.
  • Bir süre sonra bu toplulukta kutuplaşmalar başlar ve Yakup Kadri ile bir­likte Refik Halit Karay da Fecr-i Âti topluluğundan ayrılır.
  • İyi bir eğitim gören ve Fransızca bilen sanatçı Fransız ede­biyatını yakından takip ederek, modern dünya ile ilk ilişkilerini kurar. Öte yandan, annesinden öğrendiği, Osmanlı’ya ait bir ko­nak yaşamı vardır. Bu iki kültürü eserlerine gerçekçi bir tavırla yansıtan yazarın, en sık kullandığı temalardan biri de; Tanzi­mat’ın ilanıyla beraber Batılılaşmaya başlayan Türk toplumunun aile yapısının büyük aileden çekirdek aileye geçişinde yaşadığı sosyal değişimdir.
  • Refik Halit Karay, edebi eserleri ile tanındığı gibi aynı za­manda siyasi mizah yazılarıyla da ünlüdür. Ancak, herhangi bir politik görüşü savunmaz. Buna rağmen, dönemin siyasal iktida­rına yönelttiği eleştiriler nedeniyle, 1916 yılında Çorum’a sürülür; bu sürgün, onun ünlü eseri “Memleket Hikâyeleri”nin zeminini hazırlar.
  • 1909 yılında öykü yazmaya başlayan ve edebiyatımızda öy­kü türünün önemli sanatçılarından olan Refik Halit Karay, sana­tının ilk yıllarında Servetifünûn topluluğunun etkisindedir. Ay­rıca, Fransız edebiyatını yakından takip ettiğinden, realizm ve natüralizmin özellikleri, yazarın öykülerinde kendini belli eder.
  • Maupassant tarzı (olay) öyküler veren yazarın eserlerinde, kah­ramanlar yaşadıkları çevre ile birlikte ele alınırlar. Realizmin önemli özelliklerinden biri olan gözleme, özellikle Memleket Hi­kâyeleri adlı eserinde, çok sık rastlanır.
  • Teknik bakımdan olduk­ça güçlü olan öykülerinde olaylar, toplumu ve bireyi yakından il­gilendiren sosyal olaylardır. Yazarın en önemli özelliklerinden bi­ri ise, merak unsurunu çok sık kullanmasıdır.
  • Fransız edebiyatından Guy de Maupassant’ı, Türk edebiya­tında ise Halit Ziya ve Hüseyin Cahit‘i örnek alan yazarın ilk öykülerinde yerel tipler ve konular anlatılır.

  • Sanatçının en bilinen eseri, yazarın 1908-1919 yılları arasın­da yazdığı ve 17 öyküden oluşan “Memleket Hikâyeleredir. Bu eserdeki kahramanlar genellikle orta tabakaya ait insanlardır.
  • Batıya ait tekniklerle yerli sorunları ve Anadolu insanının hayatı­nın anlatıldığı bu öyküler, o döneme kadar ele alınmayan konu­ların anlatılması ve konuşma diline ait her sözcüğün kullanılması bakımından oldukça önemlidir.
  • Yurt dışında, sürgünde iken yazdığı öykülerini topladığı Gur­bet Hikayeleri adlı eseri de edebiyatımız için oldukça önemlidir.
  • Refik Halit Karay’ın ilk romanı, “İstanbul’un İçyüzü” adlı eseridir. Bu romanda; ana olay yoktur, birbirinden bağımsız olaylar ve kişiler ayrı ayrı bölümlerde verilmiştir, eski ve yeni ya­şam tarzları karşılaştırmıştır. Bu bakımdan bu roman, edebiya­tımıza büyük bir yenilik kazandırmıştır.
  • Yazarın bir diğer romanı ise Bugünün Saraylısı adını taşır. Bu romanda; II. Dünya Savaşı sırasında, İstanbul’da yaşayan yabancılara verilen yüksek değer ve yabancı hayranlığı anlatılır. Psikanaliz içeren bölümler de vardır.

 ESERLERİ

ROMANLARI

İstanbul’un İçyüzü

Yezid’in Kızı

Çete

Sürgün

Anahtar

Bu Bizim Hayatımız

Nilgün

Dişi Örümcek

Bugünün Saraylısı

Yer Altında Dünya Var

2000 Yılın Sevgilisi

İki Cisimli Kadın

Kadınlar Tekkesi

Karlı Dağdaki Ateş

Dört Yapraklı Yonca

Sonuncu Kadeh

 ÖYKÜLERİ

Memleket Hikâyeleri

Gurbet Hikâyeleri

TİYATROLARI

Deli

Tiryaki Paşa

 MİZAH

Kirpinin Dedikleri

Sakın Aldanma, İnanma, Kanma

Guguklu Saat

Tanıdıklarım

Ay Peşinde

Bir Avuç Saçma