9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Kitabı Cevapları 160. sayfanın cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
5. Yaprak Dökümü adlı metnin tür özelliklerini belirleyiniz.
Metni türü romandır. Buna göre romanın özellikleri şöyledir. Olmuş veya olması muhtemel olayların anlatıldığı uzun yazılardır.Roman belli bir olay etrafında gelişir ve olaylar ayrıntılarıyla anlatılır. Çoğu zaman şahıs kadrosu geniştir. Kişiler ayrıntılı olarak tanıtılır. Çevrenin tanıtımına özen gösterilir.Temsil ettiği akıma göre romantik roman, natüralist roman, realist roman; konusuna göre aşk romanı, toplumsal roman, polisiye roman, macera romanı gibi isimler alır.
Türk edebiyatında Tanzimat’tan sonra görülür. İlk örneği Şemseddin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat adlı romanıdır. Batı romanı ölçüsünde en başarılı romanı Halit Ziya Uşaklıgil yazmıştır. Namık Kemal, Mehmet Rauf, Reşat Nuri, Yakup Kadri, Peyami Safa diğer ünlü romancılarımızdır.
6. Yaprak Dökümü adlı metnin anlam özelliklerini etkileyen kültürel unsurları belirleyiniz.
Yaprak Dökümü, Türk modernleşme sürecinde toplumsal çözülmenin boyutlarını aile düzeyinde irdeleyen bir romandır. Toplumsal değişimle birlikte yitirilen değerler Ali Rıza Bey ve ailesi model alınarak yansıtılır. Romanda değişim sürecinin toplumdaki bireylere yansıması sosyal zaman unsurlarıyla birlikte değerlendirilir. Yaprak Dökümü romanında kültürel çözülmenin yanı sıra Ali Rıza Bey’in babalık otoritesini yitirmesi izleksel kurguyu belirler. Bu izlekler ışığında toplumsal ve bireysel çözülme, Türk modernleşme sürecine eleştirel bir bakış olarak sunulur.
7. Yaprak Dökümü adlı romanın yazıldığı dönemle ilişkisini ve sonraki dönemlere etkisini değerlendiriniz.
Aslında yazar bu eser yazdığı Cumhuriyet dönemindeki toplumsal değişmeleri gösterse de daha sonraki dönemler için de ışık tutabilecek niteliktedir. Çünkü hemen her dönemde bir kültürel değişim ve farklılaşma yaşanmıştır bu toplumda. Özetle hem içinde bulunduğu durumunda aynası hem de sonraki dönemler olabilecek bir durumu ele almıştır.
8. Yaprak Dökümü adlı romanda anlatıcının tutumunun olayların akışına ve metnin iletisine etkisini değerlendiriniz.
Yaprak Dökümü romanı, Hâkim (İlahi) bakış açısı ile anlatılır. Hâkim anlatıcı, olayları üstten izleyerek özellikle baş karakterinin ve çevresindeki kişilerin düşüncelerini ve duygu dünyalarını açıklar. Üçüncü tekil şahıs tarafından aktarılan olay örgüsünde okur, olayların merkezindeki kahramanların ruh ve hayal dünyasına girme şansına sahipti.Romanda hâkim anlatıcı ve bakış açısına uygun olarak anlatma, özetleme, zamanda geriye dönüş ve diyalog tekniklerinden faydalanır. Roman, Altın Yaprak Anonim Şirketi’nde geçen bir diyalog ile başlar. Bu diyalogda, şirketin eski çalışanlarından biri arkadaşlarına şirketten ayrılma sebebini açıklarken başka işlerde daha çok para kazanıldığını vurgulayan bir konuşma yapar. Aralarında roman baş karakteri Ali Rıza Bey’in de bulunduğu ortam ile ilgili detayları hâkim anlatıcının bakış açısından öğreniriz
9. Yaprak Dökümü adlı metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal ve tarihî öğeleri belirleyiniz.
Aile, birlik, beraberlik, namus, edep, çalışkanlık, kültürel yozlaşma, gibi kavramlar …
Etkinlik
|
Öyküleme |
· Haftada iki gece dostlara danslı çay veriliyor, en aşağı iki üç gece de başkalarının davetine gidiliyordu. Aşağı sofa ile taşlık arasındaki camekân kaldırılmış, delik deşik duvarlar sarı yaldızlı bir kâğıt ile kaplanmıştı. · Herkes misafirler için hazırlanan sofradan bir iki bisküvi, bir sandviç alır, ayak üstünde acele acele yerdi. · Gramofon bütün gece çalar, çılgın kahkahalar, çığlık çığlığa boğuşmalar içinde durmadan dans edilir, temelinden sarsılıyor gibi olan evin harap tavanlarından tozlar yağardı… |
|
Betimleme |
· Ali Rıza Bey’in Bağlarbaşı’ndaki kendi gibi ihtiyar ve çürük evi eski mahrumiyetlerin acısını çıkarmak ister gibi çılgın bir neşe ve şenlik içinde… · Davet akşamları taşlıktaki su küpü, sofadaki yemek masası ve daha başka hırdavat eşya mutfağa taşınıyor, yukarıdan kilimler, iskemleler, süslü yastıklar indirilerek bir kabul salonu dekoru …. · Hayriye Hanım dolapları son bir defa altüst ederek kızına üç beş parça eşya bulmak … |
ÖYKÜLEME İLE BETİMLEME BİRBİRİYLE İLİŞKİLİDİR. HER ÖYKÜLEMENİN İÇİNDE BETİMLEME OLUR. AMA HER BETİMLEME İÇİN ÖYKÜLEME OLMAZ. FARKIYSA ÖYKÜLEME DE OLAY ÖRGÜSÜ VARDIR YANİ HAREKET VARDIR. BETİMLEME OLAY ÖRGÜSÜ YOKTUR. DONUKTUR.
a. Yaprak Dökümü adlı metinden öyküleyici ve betimleyici anlatım örnekleri bulunuz. Bulduğunuz öyküleme ve betimleme örneklerini tablodaki ilgili bölümlere yazınız.
YUKARIDAKİ TABLO VERİLMİŞTİR.
b. Bulduğunuz öyküleme ve betimleme örneklerinin metne katkısını değerlendiriniz.
Anlatmaya bağlı metinlerde olmazsa olmaz öyküleme ve betimlemedir. Olay örgüsünün hakim olduğu metinlerde okuyucunun kafasında, zihninde canlanma, hayal gerçekleşmesi için mutlaka bu ikisi yapılmalıdır. Roman ve hikaye gibi türler bizlere bazı mesajlar verse de bunu olay üzerinden verirler. Olayın net anlaşılması da betimleme ve öyküleyici anlatım tekniğiyle olur. Bazen öyle romanlar okuruz ki yazar bizi esir alır, sanki romanın içindeymişiz gibi hissederiz. Bu durumda öyküleme ve betimleme çok iyi yapılmış demektir.
