Orhan Veli Kimdir, Hayatı, Biyografisi, Eserleri, Özellikleri, Edebi Kişiliği…

Orhan Veli Kimdir, Hayatı, Biyografisi, Eserleri, Özellikleri, Edebi Kişiliği…

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şeflerinden Bando Heyeti Başkanı Mehmet Veli Kanık’ın oğlu­dur.

MEB Tercüme Bürosunda çalışmaya başladı. (1945-47) 1 Ocak 1949 tarihinden itibaren on beş günde bir yayımlanan iki sayfalık (tek yaprak) Yap­rak dergisini çıkarmaya başladı.

Ankara’da bir gece, belediyenin kablo döşetmek için açtırdığı bir çukura düşerek başından yara­landı. İstanbul’a döndükten sonra bir arkadaşının evinde otururken birdenbire fenalaştı ve kaldırıldığı Cerrahpaşa Hastanesinde 14 Kasım Salı günü be­yin kanamasından öldü.

İlk şiirlerini Varlık dergisinde 1936’dan itibaren ya­yımlamaya başlayan Orhan Veli‘nin şiirimizdeki yerini Melih Cevdet ve Oktay Rifat’la başlattıkları Garip akımı belirler.

1936-37 arasında yayımladığı şiirlerinde Baudelaire, Verlaine, Rimbaud gibi Fran­sız sembolist şairlerin ve bu şairlerin etkisinde ya­zan Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhip Dıranas ve Cahit Sıtkı Tarancı gibi Türk şair­lerin etkisi görülür.

O zamanki sanata egemen anlayışa karşı çıkarak söz sanatlarının, musikinin, vezin ve kafiyenin ol­madığı, anlamın öne çıktığı, serbest nazımlı, sade bir dille yazılan şiiri inşa etmeye çalıştı.

İlk şiirlerin­de görülen hüzün ve umutsuzluğun yerini sonradan umut, ironi, tabiat sevgisi ve yaşama sevinci alır.

Hececilerin, sembolistlerin ve saf şiiri benimseyen­lerin şiirde bağlı oldukları bütün kuralları reddetti. Dadaizm, gerçeküstücülük ve fütürizm akımlarının temsilcileri Andre Breton, Paul Eluard, Philippe Soupault, Jules Supervielle gibi şairlerin etkisinde, şiirde vezin, kafiye ve söz sanatlarını bırakarak ser­best şiire yöneldi.

Şiirlerinde küçük burjuva tipinin hayatını anlattı. Bunlar devletten nemalanarak gündelik hayatın bu­ğusu içinde kaybolmuş karakterlerdir.

Sokak, fabri­ka, mektep, meyhane, sinema vb. yerler yeni şiirin mekânıdır.

Şiiri yüksek sanat olmaktan çıkarıp halkın ve ça­lışan sınıfların sanatı hâline getirmeye, şirin artık onlara hizmet etmesine çalıştı. Bu yüzden birçok tepkiyle karşılaştı. Zira bu yeni şiirin kahramanı Sul­tan Süleyman değil nasırından muzdarip Süleyman Efendi’dir. Bunun gibi birçok yeni tip Türk şiirine gir­di. Şiirde temsil edilmeyen insanlar şiir kahramanı hâline getirildi.

Orhan Veli’nin erken ölümü onun kendi şiirinde yapmayı düşündüğü restorasyonu engellemiştir. Bu bakımdan asıl varmak istediği şiir anlayışı ifade imkânı bulamadı.

İstanbul şairidir.

Cımbızlı şiir, Delikli şiir, Anlatamıyorum, İstanbul’u Dinliyorum en çok bilinen şiirleridir.

La Fontaine’den masallar çevirmiş, Nasrettin Hoca fıkralarını nazma çekmiştir.

ESERLERİ

Şiir	• Garip (1941) (O.Rıfat ve M.Cevdet ile bir­likte) • Vazgeçemediğim (1945) • Destan Gibi (1946) • Yenisi (1947) • Karşı (1949) • Nasrettin Hoca Hikâyeleri (1949) • Bütün Şiirleri (1951)
Düz yazı	• Nesir Yazıları (1953) • Edebiyat Dünyamız (1975) • Bütün Yazıları (1982)
Çeviri	• Bir Kapı ya Açık Durmalı ya Kapalı (1943) • Scapin’in Dolapları (1944) • Fransız Şiiri Antolojisi (1947) • W. Shakespeare, Hamlet ve Venedikli Tüccar (1949) • Saygılı Yosma (1961) • Batıdan Şiirler (1963)