Açıklayıcı Anlatımın Özellikleri
Öğretici metinlerde sıkça başvurulan anlatım biçimlerinden biri de açıklayıcı anlatımdır. Açıklayıcı anlatımda amaç, okuyucunun bilmediği ya da eksik bildiği konularda açıklama yapmak, okuyucuyu bilgilendirmektir. Bu anlatım türünün genel özellikleri şunlardır:
1. Yazarın amacı okuyucuyu bilgilendirmektir.
2. Bu anlatım türünde dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır.
3. Metindeki ifadeler kesin ve açıktır.
4. Metni oluşturan kelimeler genelde gerçek (temel) anlamlarıyla kullanılırlar.
5. Metinde düşünceyi geliştirmek için çeşitli yollara başvurulur. Düşünceyi geliştirme yollarından bazıları şunlardır:tanımlama, açıklayıcı, betimleme, sınıflandırma, örneklendirme, karşılaştırma, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma, …
6. Metinlerde söz sanatları pek kullanılmaz. (Gerekli söz sanatlarına yer verilebilir.)
7. Gereksiz söz tekrarı yapılmaz.
8. Dil ve ifade sade, gösterişsiz ve pürüzsüzdür.
9. Açıklayıcı anlatımla ele alınan problem açıklama yönüyle ortaya konur.
10. Açıklama yazılarında ele alınan problem değişik yönlerden irdelenir.
NOT: Öğretici anlatım ile açıklayıcı anlatım pek çok açıdan birbirine benzer. İkisi de öğretici metinlerde sıkça kullanılan anlatım türüdür. Her iki türde de amaç okuru bilgilendirmektir. Ancak öğretici anlatımda yapılan açıklamalar doğrultusunda okuyucuda davranış değişikliği beklenirken açıklayıcı anlatımda bilgilendirme ön plandadır. Öğretici anlatımda açıklayıcı anlatımdan daha somut beklentiler vardır.
