TANZİMAT EDEBİYATI – 13

1.   “İntibah”ta Ali Bey, “Araba Sevdası” romanında Bihruz Bey, “Felatun Bey’le Rakım Efendi”de ise Rakım Efendi tiplemesi yanlış Batılılaşma­nın örnekleri olarak işlenir.

Bu parçada baş kahramanlarıyla birlikte adı geçen romanların yazarları, aşağıdakilerin hangisinde doğru sıralanmıştır?

A)   Ziya Paşa, Ahmet Mithat Efendi, Ahmet Ve­fik Paşa

B)   Sami Paşazade Sezai, Halit Ziya, Hüseyin Rahmi Gürpınar

C)   Şemsettin Sami, Yusuf Kâmil Paşa, Peya­mi Safa

D)   Nabizade Nazım, Mehmet Rauf, Kemal Tahir

E)   Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem, Ahmet Mithat Efendi

2.     Tasvirlerinin duygusal unsurları taşıması ro­mantik yönünü, gerçek hayata uyan konular seçmesi realist yönünü ortaya koyar. Bizdeki ilk hikâyelerden sayılan “Küçük Şeyler” de realiz­min etkisi görülür. “Sergüzeşt” adlı romanında esir ticaretini konu alır.

Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakiler­den hangisidir?

A)   Şemsettin Sami

B)   Yusuf Kamil Paşa

C)   Samipaşazade Sezai

D)   Muallim Naci

E)   Ahmet Mithat Efendi

3.     1860’ta çıkarılan Tercüman-ı Ahval gazetesi et­rafında, başta — olmak üzere — ve — tara­fından oluşturulan Tanzimat edebiyatı, birçok alanda yeniliklere imza atmıştır. Makale, tiyat­ro, roman, hikâye, eleştiri türlerini edebiyatımı­za getirmiş; dilde sadeleşmeyi amaçlamış; “toplum için sanat” anlayışıyla hürriyet, eşitlik, adalet gibi kavramlar öne çıkarılmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki isimlerden hangileri getirilmelidir?

A)   Şinasi, Tevfik Fikret, Ziya Paşa

B)   İbrahim Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal

C)   Ziya Paşa, Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım

D)   Samipaşazade  Sezai,   Nabizade  Nazım, Abdülhak Hâmit Tarhan

E)   Abdülhak Hâmit Tarhan, Şinasi, Namık Kemal

4.     Aşağıdakilerden hangisinde sıralanan isim­lerin hepsi Tanzimat edebiyatının 2. dönem sanatçılarından oluşmuştur?

A)   Şinasi,  Samipaşazade  Sezai,   Nabizade Nazım

B)   Nabizade Nazım, Namık Kemal, Şemsettin Sami

C)   Şemsettin Sami, Ziya Paşa, Ahmet Mithat Efendi

D)   Muallim Naci, Ahmet Vefik Paşa,   Ahmet Mithat Efendi

E)   Abdülhak Hâmit, Recaizade Mahmut Ek­rem, Samipaşazade Sezai

5.  Bizdeki ilk roman olarak bilinen Taaşsuk-ı Talat ve Fitnat onun eseridir. Romanda kölelik ve ca­riyelik konusu işlenir. Bu romanı dışında özellik­le dil alanındaki eserleriyle tanınır. Bunlar ara­sında Kamus-ı Türki, Kamusu’l Âlem sayılabilir. 1850-1904 yılları arasında yaşayan yazar, Batı edebiyatından çeşitli çeviriler de yapmıştır.

Burada tanıtılan yazar, aşağıdakilerden han­gisidir?

A)   Samipaşazade Sezai

B)   Şemsettin Sami

C)   Ahmet Cevdet Paşa

D)   Ali Şir Nevai

E)   Ahmet Mithat Efendi

6.  Aşağıdakilerden hangisinde sıralanan isim­lerin tümü, Tanzimat edebiyatının 1. dönem sanatçılarından oluşmuştur?

A)   Recaizade Mahmut Ekrem, Nabizade Na­zım, Tevfik Fikret

B)   İbrahim Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa

C)   Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım, Zi­ya Paşa

D)   Mualim Naci, Cenap Şahabettin, Recaiza­de Mahmut Ekrem

E)   Abdülhak  Hâmit Tarhan,  Samipaşazade Sezai, Recaizade Mahmut Ekrem

7.              I.    Namık Kemal

II.   Ahmet Mithat Efendi

III.  Şemsettin Sami

Yukarıdaki sanatçıların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Romanlarında vatan,  millet,  hürriyet gibi konulara ağırlık vermeleri

B) Tanzimat döneminde birlikte gazete çıkar­maları

C) “Sanat için sanat” anlayışına bağlı olmaları

D) Şiirlerinde sadece aruz veznini kullanmaları

E)  Tanzimat I. dönem sanatçıları olmaları

8.  Hikâye, roman, tiyatro, tarih, anı, gezi yazısı, makale türlerinde pek çok eser vermiş olan ya­zıtımız memlekete yeni yeni girmeye başlamış bulunan Batı kültürünü yaymak amacıyla çeşit­li bilim dallarında da yazılar yazmıştır. Edebiyat alanında en çok hikâye ve roman türlerine önem vermiş, bu yolda yerli ve çeviri olmak üzere seksen kadar eser yayımlanarak, devrin­de çok geniş bir ün almıştır. Her tarzda roman yazmayı denemiş Alexandre Dumas Pere gibi macera romanları (Hasan Mellah, Hüseyin Fel­lah), Jules Verne gibi gezi ve fen romanları yaz­mış, realist (Henüz 17 Yaşında, Felâtun Bey ile Rakım Efendi) ve natüralist (Müşâhedât, Taaf­füf) roman denemelerine dahi kalkmıştır.

Yukarıda sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Mithat

B) Namık Kemal

C) Yahya Kemal

D) Mehmet Rauf

E) Ahmet Hamdi Tanpınar

9.   Ziya Paşa, (I)  eski ile yeni edebiyat arasında tam bir bocalama içindedir. Şiir ve İnşa  (II) makalesinde, Necip Asım’ın kullandığı sade Türkçeyi ve halk şiirini överken “Tahrib-i Harabat”  (III) antolojisin­de halk şiirini kötüler. Namık Kemal  (IV) bu antoloji yüzünden onu suçlayıp “Harabat”  (V) adlı eleştirisi­ni yazar.

Bu parçadaki bilgi yanlışlığını düzeltmek için numaralanmış yerlerden hangileri yer değiştirmelidir?

A) I. ve II.              

B) I. ve IV.      

C) II. ve III.

D) III. ve V.            

E) IV. ve V.

10.  Şiir ve nesir alanında Batı edebiyatı yolunda eser veren ilk sanatçıdır. Bu bakımdan, o, Batı uygarlığı etkisi altında gelişen yeni Türk edebi­yatının kurucusu sayılır. Şiir alanında, ilkin Di­van edebiyatını yakından tanıdıktan sonra eski nazım biçimleri içinde birtakım yeni fikirler söy­lemeye başlamış, ayrıcaLa Fontaine’in etkisiy­le hem biçim, hem de konu, fikir ve ruh bakı­mından yepyeni şiirler de kaleme almıştır. (Eşek ile Tilki Hikâyesi, Karakuş Yavrusu ile Karga Hikâyesi, Arı ile Sivrisinek Hikâyesi, Te­nasüh Hikâyesi). Bundan başka, Batı şiirini daha yakından tanıtmak amacıyla, birkaç Fran­sız şairinden seçtiği bazı parçaları manzum olarak Türkçeye çevirmiştir.

Yukarıda söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi

B) Namık Kemal

C) Ahmet Mithat

D) Tevfik Fikret

E) Ziya Paşa

CEVAPLAR