Modern Türk Tiyatrosunun Gelişimi

Modern Türk Tiyatrosunun Gelişimi

• Modern Türk tiyatrosu, Tanzimat Dönemi‘nde başlamıştır. Bü­yük ölçüde Batı tiyatrosunun etkisiyle gelişmiş ve şekillenmiştir. Tanzimat Dönemi sanatçıları Batı edebiyatında yer alan modern tiyatro türlerini çeviri ve adaptasyon yoluyla Türk insanına tanıt­mış ve sevdirmişlerdir. İbrahim Şinasi, Tercüman-ı Ahval gazete­sinde bölüm bölüm yayımladığı Şair Evlenmesi adlı tek perdelik töre komedisiyle Batılı anlamda ilk yerli tiyatro örneğini vermiştir (1859).
• Tanzimat Dönemi sanatçılarından Ahmet Vefik Paşa, Bursa’da kendi adıyla anılan bir tiyatro binası yaptırarak ve Fransız ko­medi yazarı Moliere’den çevriler yaparak modern Türk tiyatro­sunun gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Teodor Kasap, Direktör Ali Bey, Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Şemsettin Sami, Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Nacî, EbuzziyaTevfik, Abdülhak Hamit Tarhan, Tanzimat Dönemi‘nin tiyatro türünde eserler veren diğer sanatçılarıdır.
• Abdülhamit’in İstibdat dönemi olarak bilinen 1877-1908 yılları arasında Türk tiyatrosunda bir gelişme olmamış, tiyatromuz ade­ta durma noktasına gelmiştir.
• 1908 Meşrutiyetin ilanından başlayarak 1923 yılına kadar ge­çen sürede, tiyatro yeniden canlanmış, halkın milliyetçilik, yurt­severlik, bağımsızlık ve özgürlük duyguları daha çok tiyatro eser­leriyle kamçılanmış, tiyatro yoluyla halkta bir coşku ve heyecan yaratılmıştır.
• Günümüz “Şehir Tiyatroları”nın temelini oluşturan “Darülbedayi” 1914’te kurulmuş, burada sahnelenen bir oyunda Afife Jale, bir Müslüman-Türk kadını olarak sahneye çıkan ilk kadın oyuncu­muz olmuştur. Bu dönemde Musahipzade Celal, tiyatro türüyle uğraşan en önemli yazarımız olarak dikkati çekmiştir.

• Modern Türk tiyatrosunun asıl kurucusu Muhsin Ertuğrul‘dur (1892-1979). Muhsin Ertuğrul tüm yaşamını tiyatroya adamış, birçok tiyatro topluluğu kurmuş, tiyatro dersleri vererek birçok oyuncunun, yazarın ve tiyatro yönetmeninin yetişmesine katkı­da bulunmuş bir ustadır. Devlet Tiyatroları genel müdürlüğü de yapmış, tiyatronun sağlam temellere oturtulması için büyük bir çaba göstermiştir.
• 1923’ten günümüze kadar, Türk tiyatrosunda büyük gelişmeler yaşanmış, Devlet Tiyatroları‘nın yanında özel tiyatrolar kurulmuş; ülkenin pek çok yerine tiyatro binaları yaptırılmış ve oyunlar hal­kın beğenisine sunulmuştur. Ayrıca üniversitelerde tiyatro ve sahne sanatları bölümleri açılmış, Devlet Konservatuvarları ku­rularak birçok eğitimli, tiyatroyu iş edinmiş ve doğru öğrenmiş sanatçılar yetiştirilmiştir.
• Yaşadığımız dönemin en önemli tiyatro yazarları içinde akla ge­len ilk isimler Haldun Taner, Recep Bilginer, Ahmet Kutsi Tecer, Güngör Dilmen, Orhan Asena, Turgut Özakman, Vasıf Öngören, Refik Erduran, Sermet Çağan, Başar Sabuncu gibi sanatçılardır. Cumhuriyet dönemi sanatçılarından Reşat Nuri Güntekin, Faruk Nafiz Çamlıbel, Aka Gündüz, Sabahattin Kudret Aksal, Necip Fa­zıl Kısakürek gibi birçoğunun tiyatronun gelişmesinde önemli bir payı vardır.