Yusuf Has Hacip: Kutadgu Bilig (İlk siyasetname-öğretici
Mevlana: Mesnevi (Dinî, tasavvufi-beyit)
Şeyyad Hamza: Yusuf u Züleyha (ilk manzum aşk hikâyesi)
Yunus Emre: Risaletü’n Nushiyye (Öğretici)
Gülşehri: Mantıku’t-Tayr (Tasavvufi)
Âşık Paşa: Garipname (Dinî, Tasavvufî)
Hoca Mesud: Süheyl ü Nevbahar
Erzurumlu Kadı Darir: Kıssa-i Yusuf
Şeyhoğlu Mustafa: Hurşidname
Ahmedi: İskendername (Savaş ve Kahramanlık)
Ahmed-i Dâi: Çengname
Süleyman Çelebi: Vesiletü’n Necat (Mevlid-Dinî)
Şeyhi: Hüsrev ü Şirin (Aşk Hikâyesi), Harname (Mizahî, eleştirel, yergi tarzında)
Cem Sultan: Cemşid ü Hurşid (Aşk Hikâyesi)
Ali Şir Nevai: Lisanü’t-Tayr
Fuzûlî: Leyla vü Mecnun (Tasavvufi Aşk Hikâyesi), Beng ü Bade
Nabi: Hayriyye, Hayrabat (Öğretici)
Şeyh Galip: Hüsn ü Aşk (Dinî, Tasavvufi)
İzzet Molla: Mihnetkeşan, Gülşen-i Aşk
]]>17. yüzyılın en önemli tarihçisidir.
1574-1659 yılları arasındaki olayları olduğu gibi anlatır.
Devlet yönetimindeki bozukları ve bunların nedenlerini tarafsız bir tarihçi gözüyle anlatır.
Sözlü ve yazılı kaynaklardaki bilgileri bir araya getirmiştir.
Olayları tahlil ve tasvir etmedeki gücü üslubun çekiciliği eseri başarılı kılan özelliklerdendir.
Naima Tarihi
]]>Tarih, coğrafya ve diğer alanlarda verdiği eserlerde çok ileri derecelerde ilmi metotlar kullanmıştır.
Arapça, Farsça, Latince ve Fransızca bilirdi.
Bilim meselelerini Avrupai bir gözle ele alan ilk yazarlarımızdandır.
Devletin işleyişindeki bozuklukları eleştiren ve teklifler içeren raporlar hazırlamıştır.
Batı’da Hacı Kalfa diye bilinir.
Cihannüma: (Coğrafi eser)
Keşfü’z-Zünun: (14500 kitabı tanıtan bibliyografya türünde bir ansiklopedik eserdir.)
Fezleke: (Osmanlı tarihle alakalı önemli bir eserdir.)
Takvimü’t Tevarih: Dünya tarihini anlatır.
Mizanü’l-Hak: (Doğruluk Terazisi) (sosyal konulu bir eser)
Düstûru’l Amel: (Davranışların Kuralı)
Tuhafetü’l Kibar fi Esfari’l-Bihar: Türk denizciliğinin zaferlerini anlatır.
]]>Macaristan’ın Beç kasabasında doğmuştur.
Anne tarafından Sokullu Mehmet Paşa’nın akrabasıdır.
Avusturya seferlerine katılmış Esteregon ve Eğri kalelerinin fethinde bulunmuştur.
Eserlerinde gerçeğe bağlı kalmak için Macar tarihçilerinden de yaralanmıştır.
Peçevi Tarihi: Kanuni’nin tahta çıktığı 1520 den 1640 yılına kadar geçen süredeki olayları anlatır.
]]>Divan edebiyatının kaside üstadıdır.
Dili süslü ve sanatlıdır; ama akıcıdır.
Eserlerinde dinin etkisi görülmez.
Sebk-i Hindi tarzından etkilenmiştir.
Kasidelerinde tabiat tasvirleri oldukça ağır basar.
Padişahlara ve ileri gelenlere yazdığı övgü ve hicivleriyle tanınır.
Dört padişahla aynı dönemde yaşamıştır. Sözün ve söyleyişin güçlü olmasına önem verir.
Övgü ve yergilerinde ölçü tanımaz.
Övdüğünü göklere çıkarır, yerdiğini yerin dibine batırır.
Vezir Bayram Paşa’yı hicvettiği için boğdurularak öldürüldüğü söylenir.
Türkçe ve Farsça Divan’ı vardır.
Hicivlerini Siham-ı Kaza (Kaza Okları) isimli eserde toplamıştır.
]]>Sebki Hindi tarzı gazelleriyle sevilen bir şairdir.
Birçok şaire şiir sanatı konusunda hocalık etmiştir.
Edirne’de Mevlevi Tekkesi Şehyi iken ölmüştür.
Divan’ı vardır.
Şerh-i Müşkilât-ı Urfi adlı eseri hem Farsça’ya olan hâkimiyetini hem de Urfi’ye hayranlığını gösterir.
Sebk-i Hindi tarzını şiirimizde ilk kullanan şairdir.
Üslubu ince, temiz ve güçlü, hayallerle süslüdür.
Sözü uzatmayıp özlü ve veciz bir ifade kullanmaya dikkat eder. Örneğin, gazellerini genellikle 5, 6 beyitte kesmiş, sanat düşkünlüğü dolayısı ile uzun ifadelere girişmemiştir. Bir Divan’ı vardır.
Şarkı türünü kullanan ilk sanatçıdır.
Naili mahlasını kullanan sanatçılarla karıştırılmamak için kendisine “Naili Kadim” denilmiştir.
]]>Felsefi ve didaktik(öğretici) şiirin öncüsüdür.
Şiir ile düşünceyi birleştiren şair olarak görülür.
Şeyhü’ş-Şuara (Şairlerin Şeyhi) olarak bilinir.
Şiirlerinde hikmetli sözlere, atasözlerine yer vermiştir.
Akıcı ve pürüzsüz bir üslubu vardır.
Yaşadığı dönemin en güzel İstanbul dilini o kullanmıştır.
Sade bir dilden yanadır.
Süsten ve histen uzak bir şiir oluşturmuştur.
Toplumcu, ahlakçı ve tenkitçidir.
Şiirlerinde toplumdaki düzensizlikleri, göstermeye çalışmıştır.
Hayriye
Hayrabâd
Münşeat
Türkçe ve Farsça Divanı
Tuhfetü’l Haremeyn
Surname
Fatihnâme-i Kâmaniçe
Hadis-i Erbain
Siyer-i Veysi (Veysi’nin siyerine ektir.)
Hayriye
Oğlu için yazdığı didaktik mesnevisidir.
Hayrabâd
Baltacı Mehmet Paşa adına 1705-1706 Nabi tarafından kaleme alınmış ünlü bir mesnevidir. Konusu Attar’ın İlahi-name adlı eserindeki bir hikâyeden alınmıştır.
Surname
I. Mehmet’in şehzadeleri için yapılan sünnet düğünü ve eğlencelerini hikâye ve tasvir eden mesnevidir.
Tuhfetü’l Haremeyn
Nabi’nin Hac seyahatnamesi, Nabi bu eserini Hac’a gidemeyenler, Hicaz’ı göremeyenler için tertip etmiş.
]]>Büyük bir âlimdir.
Baki ile Nedim‘i birbirine bağlayan şairdir.
Nükteci, günün şartlarına uymasını bilen, rahat mizaçlı bir sohbet adamıdır.
Gazel üstadı kabul edilir.
Lirizmi nükteyle yoğuran şairdir.
En en önemli eseri Divanı’dır.
Ayrıca 77 beyitten ibaret Mesnevisi de vardır.
]]>Asıl ismi Mehmet’tir.
Çok genç yaşlarda şiire ilgi duymuş ve şiir yazmaya başlamıştır.
Çeşitli batini inançlara da ilgi duymuş ve bağlanmıştır.
Baki‘ye kadar ki dönemin en önemli ve ünlü ismidir.
Hayali sade yaşayışını yazımına da aktarmıştır.
Ruhani anlamda zengin ama somutsal olarak sade bir dil ile yazmıştır.
Ona lakabını da veren şiirlerindeki hayali, deruni imgeler ve eserlerinden yansıyan zengin hayal gücüdür.
Kanuni Sultan Süleyman’ın himayesine girmiştir.
Melikü’ş Şuara ve Diyar-ı Rum unvanını aldı.
]]>Gerçek ismi Osman’dır.
Bağdat doğumlu olduğu için Bağdatlı Ruhi olarak anılmıştır.
Toplumsal eleştiri alanının ilk temsilcisi sayılır.
Eleştirel tarzı ve yalın üslubu ile ünlenmiştir.
Rint, kalender, serseri bir mizacı ve yaşayışı olan şair, tasavvuftan da etkilenmişitir.
Terkib-i Bend‘i ile ünlüdür.
17 bendlik bu ünlü manzumesine Türk edebiyatının önemli isimleri (Şeyh Galip, Ziya Paşa gibi) nazireler yazmıştır.
Revaçta olan aşk, kahramanlık gibi konular üzerine yazmaktansa toplumun sorunlu ve eksik noktaları, yanlış din anlayışı gibi konularda, eleştirel bir stilde yazmıştır.
Bağdatlı Ruhi’nin en çok etkilendiği şair hiç kuşkusuz Fuzuli‘dir.
Hiç kuşkusuz Bağdatlı Ruhi’nin en ünlü ve en önemli eseri Terkib-i Bend isimli manzumesidir.
]]>